شرح حدیث؛‌ عفت و امانت

پس به درستی که این دو خصلت شریف‏ترین چیزی است که شما در پنهان دارید و زیباترین چیزی است که آشکار می‌کنید و با فضیلت‌ترین چیزی است که ذخیره می‌کنید.

شرح حدیث: در «عَلَیْکُمْ بِلُزُومِ الْعِفَّهِ وَ الْأَمَانَهِ‌» عفّت به معنای خودداری و کناره‌گیری و پرهیز است و در روایات، در روابط گوناگون مطرح می‌شود. «عفت بطن» (شکم) معنایش این است که هر چیزی، از هر جایی به دست تو برسد را نخوری و خوددار باشی.
«مرز الهی» را رعایت کنی. «عفت فرج» یعنی اینکه در ارتباط با شهوتِ جنسی نامشروع، پاکدامن باشی.

باید این حالتِ «خودداری و جلوگیری از شهوت جنسی»، درون تو باشد تا بتوانی جلوی نفس را در ارتباط با شهوت بطن و فرج بگیری. اینطور نباشد که اسیر شهوت باشی.امانت به معنای راستی و درستی نسبت به حقوق دیگران است؛ یعنی از نظر درونی یک حالت «تجاوز کاری نسبت به حقوق دیگران» نداشته باشی بلکه مقید باشی که حقوق دیگران را بپردازی (حقوق مالی و...).

حضرت در این روایت می‌فرمایند: برای شخص عفیف و امانتدار 3 خصلت نیک مترتّب می‌شود؛ 1: «فَاِنَّهُمَا أَشْرَفُ مَا أَسْرَرْتُمْ» عفت و امانتداری شریف‏ترین خصلت‌های درونی است که تو در درونت پنهان داری. 2: «وَ أَحْسَنُ مَا أَعْلَنْتُمْ» زیباترین چیزی است که تو آشکار می‌کنی. چون انسان خصلت‌هایی را که درون دارد، به بیرون ترواش می‌کند.

عفت نتیجه‌اش این است که مثلا اگر به یک مال برخورد کنی، که سزاوار نیست آن را مصرف کنی، جلوی خودت را می‌گیری یا از نظر شهوتِ جنسی نامشروع - ‏نعوذ بالله- در جایی که شرایط فراهم است نیز، پاکدامنی می‌کنی؛ این زیباترین چیزی است که آشکار می‌کنی. 3: «وَ أَفْضَلُ مَا ادَّخَرْتُمْ» با فضیلت‏ترین چیزی است که برای خود ذخیره می‌کنی و این ذخیره برای دنیا نیست بلکه برای روز قیامت است. با فضیلت‏ترین چیزی است که برای آینده‌ای که در پیش داری، ذخیره می‌کنی.

در نتیجه این دوخصلت یعنی عفت و امانت، دارای این سه اثر نیک است: از نظر درونی و فضیلت‌های نفسانی، اشرف امور است، از نظر اعمال بیرونی، زیباترین کارهای تو است و از نظر ذخیره و پس‏انداز، بهترین پس انداز برای روز قیامت است.

پی‌نوشت:
1- غررالحکم، صفحه256، روایت5413 و مستدرک الوسائل، جلد11، صفحه275